HSN कोड सूची आणि GST दर | तुमच्या वस्तू आणि सेवांसाठी HSN/SAC कोड

Tuesday, October 11, 2022

HSN कोड काय आहे?

HSN कोड म्हणजे “हार्मोनाइज्ड सिस्टम ऑफ नामांकन”. जगभरातील वस्तूंचे पद्धतशीर वर्गीकरण करण्यासाठी ही प्रणाली सुरू करण्यात आली आहे. HSN कोड हा 6-अंकी एकसमान कोड आहे जो 5000+ उत्पादनांचे वर्गीकरण करतो आणि जगभरात स्वीकारला जातो. हे जागतिक सीमाशुल्क संघटनेने (WCO) विकसित केले होते आणि ते 1988 पासून लागू झाले.

HSN कोड कसा काम करतो?

यात सुमारे 5,000 कमोडिटी गट आहेत, प्रत्येक सहा-अंकी कोडद्वारे ओळखला जातो, कायदेशीर आणि तार्किक संरचनेत व्यवस्था केली जाते. एकसमान वर्गीकरण साध्य करण्यासाठी हे सु-परिभाषित नियमांद्वारे समर्थित आहे.

HSN महत्वाचे का आहे?

HSN चा मुख्य उद्देश जगभरातील वस्तूंचे पद्धतशीर आणि तार्किक पद्धतीने वर्गीकरण करणे हा आहे. यामुळे वस्तूंचे एकसमान वर्गीकरण होते आणि आंतरराष्ट्रीय व्यापार सुलभ होतो.

HSN जगभरात

HSN प्रणाली 200 पेक्षा जास्त देश आणि अर्थव्यवस्थांद्वारे वापरली जाते जसे की:

• एकसमान वर्गीकरण
• त्यांच्या सीमाशुल्क दरांसाठी आधार
• आंतरराष्ट्रीय व्यापार आकडेवारीचे संकलन

आंतरराष्ट्रीय व्यापारातील 98% पेक्षा जास्त माल HSN च्या दृष्टीने वर्गीकृत केला जातो.

प्रत्येक वस्तूसाठी नामांकन क्रमांकाची सुसंवाद प्रणाली बहुतेक देशांनी स्वीकारली आहे. जवळपास सर्व वस्तूंसाठी HSN क्रमांक समान असतो. तथापि, वर्गीकृत वस्तूंच्या स्वरूपावर आधारित, काही देशांमध्ये वापरलेला HSN क्रमांक थोडासा बदलतो.

भारतात HSN

भारत 1971 पासून जागतिक सीमाशुल्क संघटनेचा (WCO) सदस्य आहे. सीमाशुल्क आणि केंद्रीय उत्पादन शुल्कासाठी वस्तूंचे वर्गीकरण करण्यासाठी ते मूळत: 6-अंकी HSN कोड वापरत होते. नंतर कस्टम्स आणि सेंट्रल एक्साइजने कोड अधिक अचूक बनवण्यासाठी आणखी दोन अंक जोडले, परिणामी 8 अंकी वर्गीकरण झाले.

HSN कोड समजून घेणे

HSN संरचनेत 99 अध्याय, सुमारे 1,244 शीर्षके आणि 5,224 उपशीर्षकांसह 21 विभाग आहेत.

• प्रत्येक विभाग अध्यायांमध्ये विभागलेला आहे. प्रत्येक अध्याय हेडिंगमध्ये विभागलेला आहे. प्रत्येक मथळा उपशीर्षकांमध्ये विभागलेला आहे.
• विभाग आणि अध्याय शीर्षके वस्तूंच्या विस्तृत श्रेणींचे वर्णन करतात, तर शीर्षके आणि उपशीर्षके उत्पादनांचे तपशीलवार वर्णन करतात.

उदाहरणार्थ: कापडापासून बनवलेले रुमाल 62.13.90

• पहिले दोन अंक (62) परिधान आणि कपड्यांचे सामान, विणलेले किंवा क्रोशेटेड नसलेल्या लेखांसाठी अध्याय क्रमांक दर्शवतात.
• पुढील दोन अंक (13) रुमालांसाठी शीर्षक क्रमांक दर्शवतात.
• शेवटी, शेवटचे दोन अंक (90) हा इतर कापड साहित्यापासून बनवलेल्या रुमालांसाठी उत्पादन कोड आहे.

सखोल वर्गीकरणासाठी भारताकडे आणखी 2 अंक आहेत. जर रुमाल मानवनिर्मित फायबरपासून बनवलेले असतील, तर HSN कोड 62.13.90.10 आहे.

GST मध्ये सेवा अकाउंटिंग कोड (SAC).

वस्तूंप्रमाणे, सेवांचे देखील ओळख, मोजमाप आणि कर आकारणीसाठी समान वर्गीकरण केले जाते. सेवांच्या संहितांना सर्व्हिसेस अकाउंटिंग कोड किंवा SAC म्हणतात

उदाहरणार्थ:

पेटंट, कॉपीराइट आणि इतर बौद्धिक संपदा हक्कांसंबंधी कायदेशीर दस्तऐवजीकरण आणि प्रमाणन सेवा-- 998213

1. पहिले दोन अंक सर्व सेवांसाठी समान आहेत म्हणजे 99
2. पुढील दोन अंक (82) सेवेचे प्रमुख स्वरूप दर्शवतात, या प्रकरणात, कायदेशीर सेवा
3. शेवटचे दोन अंक (13) सेवेचे तपशीलवार स्वरूप दर्शवतात, म्हणजे पेटंटसाठी कायदेशीर कागदपत्रे इ.

GST मध्ये HSN

HSN कोड 31 मार्च 2021 पर्यंत घोषित केले जातील:

व्यवहार	घोषित केल्या जाणार्‍या HSN च्या अंकांची संख्या
1.5 कोटी पर्यंत	0
1.5 कोटी- 5 कोटी	2
५ कोटींहून अधिक	4

वस्तू आणि सेवांसाठी HSN कोडची घोषणा

1 एप्रिल 2021 पासून HSN कोड घोषित केले जातील:

(15 ऑक्टोबर 2020 रोजी CGST अधिसूचना क्रमांक 78/2020 पहा)

व्यवहार	बीजक दस्तऐवजाचा प्रकार	घोषित केल्या जाणार्‍या HSN च्या अंकांची संख्या
5 कोटी पर्यंत	B2B टॅक्स इनव्हॉइससाठी अनिवार्य	4
	B2C टॅक्स इनव्हॉइससाठी पर्यायी	4
५ कोटींहून अधिक	सर्व बीजकांसाठी अनिवार्य	6

*मागील आर्थिक वर्षासाठी वार्षिक एकूण उलाढाल, म्हणजे, आर्थिक वर्ष 2021-22 मधील बीजक अहवालासाठी, संदर्भित केलेली उलाढाल ही आर्थिक वर्ष 2020-21 ची असणे आवश्यक आहे.

• हे HSN कोड GST अंतर्गत करदात्याने जारी केलेल्या प्रत्येक कर इनव्हॉइसमध्ये घोषित करणे आवश्यक आहे.
• जीएसटी अंतर्गत निर्यात आणि आयातीच्या बाबतीत HSN कोडचे सर्व 8 अंक अनिवार्य आहेत.

जीएसटी अंतर्गत HSN महत्वाचे का आहे?

HSN कोडचा उद्देश जीएसटीला पद्धतशीर आणि जागतिक स्तरावर स्वीकारणे हा आहे.

HSN कोड वस्तूंचे तपशीलवार वर्णन अपलोड करण्याची आवश्यकता काढून टाकतील. यामुळे वेळेची बचत होईल आणि जीएसटी रिटर्न स्वयंचलित असल्याने फाइल करणे सोपे होईल.

डीलर किंवा सेवा प्रदात्याने त्याच्या GSTR-1 मध्ये विक्रीचा HSN/SAC नुसार सारांश प्रदान करणे आवश्यक आहे जर त्याची उलाढाल वरील स्लॅबमध्ये आली.

HSN - जावक पुरवठ्याचा निहाय सारांश

विभाग	साठी HSN कोड यादी
विभाग 1	जिवंत प्राणी, प्राणी उत्पादने
कलम 2	भाजीपाला उत्पादने
कलम 3	प्राणी किंवा भाजीपाला चरबी आणि तेले आणि त्यांचे क्लीवेज उत्पादने, तयार खाद्य चरबी, प्राणी किंवा भाजीपाला मेण
कलम 4	तयार अन्नपदार्थ, पेये, स्पिरिट्स आणि व्हिनेगर, तंबाखू आणि उत्पादित तंबाखूचे पर्याय
कलम 5	खनिज उत्पादने
कलम 6	रसायने किंवा संबंधित उद्योगांचे उत्पादन
कलम 7	प्लास्टिक आणि त्यातील वस्तू, रबर आणि त्यावरील वस्तू
कलम 8	कच्चे कातडे आणि कातडे, चामडे, फरस्किन्स आणि त्यावरील वस्तू, काठी आणि हार्नेस, प्रवासाच्या वस्तू, हँडबॅग्ज आणि तत्सम वस्तू, प्राण्यांच्या आतड्यांवरील वस्तू (रेशीम-अळीच्या आतड्यांव्यतिरिक्त)
कलम 9	लाकूड आणि लाकूड, लाकडी कोळसा, कॉर्क आणि कॉर्कच्या वस्तू, पेंढा उत्पादक, एस्पार्टो किंवा इतर प्लेटिंग साहित्य, बास्केटवर्क आणि विकरवर्क
कलम 10	लाकूड किंवा इतर तंतुमय सेल्युलोसिक साहित्याचा लगदा, जप्त केलेले (कचरा आणि भंगार) कागद किंवा पेपरबोर्ड, कागद आणि पेपरबोर्ड आणि त्यांचे लेख
कलम 11	कापड आणि कापड लेख
कलम 12	पादत्राणे, हेडगेअर, छत्र्या, सूर्याच्या छत्र्या, चालण्याच्या काठ्या, सीट-स्टिक, चाबूक, राइडिंग-पीक आणि त्यांचे भाग, तयार पंख आणि त्यापासून बनवलेले लेख, कृत्रिम फुले, मानवी केसांचे लेख
कलम १३	दगड, प्लास्टर, सिमेंट, एस्बेस्टोस, अभ्रक किंवा तत्सम साहित्य, सिरॅमिक उत्पादने, काच आणि काचेच्या वस्तू
कलम 14	नैसर्गिक किंवा सुसंस्कृत मोती, मौल्यवान किंवा अर्ध-मौल्यवान खडे, मौल्यवान धातू, मौल्यवान धातूंनी मढवलेले धातू आणि त्यावरील वस्तू, इमिटेशन ज्वेलरी, नाणी
कलम 15	बेस मेटल आणि बेस मेटलचे लेख
कलम 16	यंत्रसामग्री आणि यांत्रिक उपकरणे, विद्युत उपकरणे, त्यांचे भाग, ध्वनी रेकॉर्डर आणि पुनरुत्पादक, दूरदर्शन प्रतिमा आणि सॉच रेकॉर्डर आणि पुनरुत्पादक आणि अशा लेखाचे भाग आणि अॅक्सेसरीज
कलम 17	वाहने, विमाने, जहाजे आणि संबंधित वाहतूक उपकरणे
कलम 18	ऑप्टिकल, फोटोग्राफिक, सिनेमॅटोग्राफिक, मापन, तपासणी, अचूकता, वैद्यकीय किंवा शस्त्रक्रिया उपकरणे आणि उपकरणे, घड्याळे आणि घड्याळे, वाद्य, त्याचे भाग आणि उपकरणे
कलम 19	शस्त्रे आणि दारूगोळा, त्याचे भाग आणि उपकरणे
कलम 20	विविध उत्पादित लेख
कलम २१	कलाकृती, संग्राहकांचे तुकडे आणि पुरातन वस्तू

UQC म्हणजे काय?

UQC म्हणजे युनिक क्वांटिटी कोड. सोप्या भाषेत, हे मोजण्याचे एकक आहे जसे की 1 किलोग्रॅम गहू, 1 लिटर तेल इ.

GST मध्ये UQC म्हणजे काय?

CGST नियमांनुसार, कोणत्याही कर चलन, क्रेडिट नोट, डेबिट नोटमध्ये UQC किंवा प्रमाण युनिट वर्णन असणे आवश्यक आहे.

उदाहरणार्थ-

100 मीटर फॅब्रिक

आमच्या लेखाचा संदर्भ घ्या

अधिक माहितीसाठी UQC .

GST रिटर्न भरताना चुका कमी करण्यासाठी, तुमच्या उत्पादनासाठी योग्य HSN कोड जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.

Tags : GST HSN

Swapnil Baravkar

Tax Expert

We aim to provide best solutions to the business and provide financial awareness in India.

• NameSwapnil Baravkar
• AddressPune, Maharashtra
• Emailcontact@financemitr.com